Na północno-zachodnich obrzeżach osiedla Kośmin położony jest mały park. Znajduje się w nim historyczny cmentarz katolicki, na którym zachowały się nagrobki, wykonane z marmuru, granitu strzegomskiego i piaskowca dolnośląskiego, z inskrypcjami w języku niemieckim. Większość z nich pochodzi zapewne z lokalnych zakładów kamieniarskich jakie działały w okolicy. Uwagę zwraca m.in., dobrze utrzymany nagrobek z 1928 r. wykonany z marmuru
Cmentarz założył w 1821 roku August Sadebeck, który w roku 1819 został właścicielem tych terenów.
Ponadto, na skraju parku od strony północnej, znajdują się duże skupisko olbrzymich głazów narzutowych, które zostały zebrane z pobliskich pól. Największy z nich ma 1,5 m wysokości i ok. 2 m długości. |
Z cmentarza idziemy ulicą Partyzantów w kierunku ul. Kośmińskiej. Kośmin od początku wchodził w obręb dóbr rycerskich z siedzibą w Piławie Górnej. W przeszłości był kilkukrotnie niszczony w czasie wojen i odbudowywany. W roku 1795 odbudował go baron Hans Ernst von Kottwitz. Do 1804 zbudował tu kilkanaście domów. Wieś przechodziła z rąk do rąk, aż w 1819 jej właścicielem został August Sadebeck, syn Friedricha Sadebecka. W tym czasie powstał nowy folwark z domem zarządcy, bielnikiem i suszarnią. Sadebeck założył on w 1821 przy zachodnim krańcu wsi (obecnie ul. Gospodarcza) cmentarz katolicki. Osadę zamieszkiwali prawie wyłącznie tkacze-chałupnicy. W 1825 r. założono szkołę ewangelicką z nauczycielem. Już wówczas częścią Kośmina był Kalinów, który również stanowił kolonię tkaczy. Dopiero w 2 poł. XIX w. osada zaczęła podupadać, co wynikało z likwidacji tkactwa chałupniczego. Część mieszkańców znalazła pracę w fabrykach włókienniczych w Piławie Górnej i kamieniołomie sjenitu. Na początku XX wieku w centrum wsi zbudowano dom dla sióstr zakonnych z niewielką kaplicą. W latach 80. XX wieku budynek poddano kapitalnemu remontowi. Odtąd służy jako kaplica mszalna pod wezwaniem Matki Bożej Różańcowej i należący do parafii św. Marcina w Piławie Górnej. Po wojnie, w 1947, wsi nadano polską nazwę Kośmin. W 1962 został on ponownie włączony do Piławy Górnej, kiedy ta otrzymywała prawa miejskie.
Przejeżdżając ul. Kośmińską naszym oczom ukazują się liczne, kamienne detale architektoniczne. Mnogość kamiennych elementów ozdobnych i konstrukcyjnych budynków, a także podjazdów, chodników, ogrodów i ogrodzeń, czyni tę ulicę wyjątkową. Znajdziemy tu granodioryt z Kośmina, gnejs i migmatyt z Piławy, granit ze Strzegomia oraz skały z importu.
|
|
|